Хэвлэх


2025-08-08 01:14:48http://mongoltoli.mn/

БОРВИ

1. Шагайт амьтны шагайн доорх бяцхан яс: борвины яс (шагайн доорх яс), борви тойг [хоршоо] (малын шагайн доорх болон дунд чөмөг шаантны уулзвар дээр байх бяцхан яс), борви шаант [хоршоо] (шагайт чөмөгний яс) - Хоолноос үлдэж хоцорсон хонины борви шаантыг мөлжив. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил., борви шийр [хоршоо] (тойгны яс, шийр) - Нэгэн согтуу хөлчүү хөгшин борви шийрээ татсаар гарч ирэв. В.Инжаннаши. Улаанаа ухилах тэнхим., борви шилбэ [хоршоо] (шагайн доод талын яс болон шаант чөмөгний нарийн үзүүр хэсэг) - Бордсон газрыг борви шилбэ хүртлээ гишгээд... Алтай хайлах;


2. Хүний өсгийн дээд бүдүүн шөрмөс, тахилзуур орчмын газар - Бор өргөөний Бойдаа гэгч борви нахилзан мэхэлзэв. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил., борви тасрах (тахилзуур орчмын шөрмөс тасрах), *борви бохирох завгүй (түр амрах завгүй, амсхийх чөлөөгүй) - Маргааш нь Цэвэлжид, Өлзиймаа борви бохирох завгүй байлаа. С.Дашдооров. Говийн өндөр., *борви бохис хийх чөлөөгүй (амс хийх чөлөөгүй ажилтай байх) - Долингор, Болдын зөвхөн адууг адуулах төдий биш бусад тэмээ хариулах ба гэрийн хар ажил зэргийг бас оролдох тул борви бохисхийх чөлөөгүй. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн., *борви тэнийх (өсөж торних) - Би эмэг эхийн гар дээр борви тэнийсэн бөгөөд сургуулийн босго алхан алхталаа өврөөс нь гараагүй юм. Д.Цэдэв. Эмээ., *борвио чирэх (хөдөлж ядах, залхуурах), *борвины нь баас арилаагүй (бага балчир, дэндүү залуу, туршлагагүй);
3. [хуучин] Өлмий: борви өндийх (а. [хуучин] Өлмий дээрээ гишгэх; б. [шилжсэн] Бие даан аж төрөх чадалтай болох)
4. [шилжсэн] Гутал, шаахайн дээд хэсэг: борви нь цоорох (гутлын шагай орчмоор цоорох), [доромж] борвиороо бор эсгий цувуулж, шагайгаараа шар эсгий цувуулагч (уранхай гуталтай, ноорхой хувцастай);
5. [шилжсэн] Хүний мууг үзэх гэж ул мөрөөр нь гэтэж ажиглах нь: *борви шагайх (бусдын мууд дурлаж, өө хайх).

--oOo--