1. Эр гэдгийн эсрэг утга; эр биш бэлгэ бүхий хүн, амьтан - Сар бүрд эм хонь, чулуун цай нэжгээдээс хэтрэхгүй хөлс өгнө. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн., эм дэгээ (эсрэг хүнийхээ хөлийн гадуур нэг хөлөөр дотогш гохдох нэгэн зүйл барилдааны мэх), эм зан гаргах (эр хүний эмэгтэй хүн шиг зан байдал гаргах), эм хүн (эм хүйс бүхий хүн) - Эм хүний хамжааргатай нь дээр байдаг юм. Б.Бааст. Алтайн цэцэг., эм шилбэ (товчийг торгох шилбэ, эм товч), эм эрэг (шураг шургуулж эрэгдэх эрэг), эм ноос (малын хөл, хээлийн ноос), эм цэцэг (зөвхөн эм туурцаг бүхий ганц бэлгэт цэцэг), эм хүйс (а. Хүн, амьтны эм чанар; б. Үгийн эм чанарыг ялгах хэл зүйн ай), эр эм [хоршоо] (а. Эр эм бэлгэ бүхий хүн, амьтан; б. Эхнэр нөхөр хоёр), *эр эм болох (гэрлэх, ураг холбох) - Эр эм болсон бид хоёрыг эзэрхийлэн дурлах боловч ... ардын зоригийг мохоохгүй. Ши.Аюуш. Түүвэр зохиол., эм хүн уран аргаар, эр хүн дориун чадлаар [зүйр цэцэн үг]  (хүн бүхэн өөр өөрийн авьяас чадлаар гэсэн санаа);

---

2. Насанд хүрсэн эмэгтэй хүн - Гэнэт, нөгөө эм санаанд орж ирэв. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа;

---

3. Арга билгийн билиг нь: эм улирал (сарны явдлыг баримталсан зурхайн ёсны тоолол), эм домоо [ургамал] (иш шулуун, навч гурвалжиндуу цагаан тураг мод, барилгад хэрэглэнэ).