1. Дундаа хөндий, өргөн дүгрэг цагаригийн хоёр талыг арьсаар бүрж хийсэн, цохих, дэлдэх, дохио өгөх хөгжмийн зэмсэг - Хоёр хөвүүний нэг нь цан, нөгөө нь хэнгэрэг барьж зүггүйтэн цамнан явах нь их л хөгжилтэй ажээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., хэнгэргийн бариул (хэнгэргийн иш), хэнгэргийн бүрээс (а. Хэнгэргийн цагаригийг бүрсэн арьс - Дөш болсон сайраар чинь, хэнгэргийн бүрээс хийнэ би. Жангар; б. Хэнгэргийг дотор нь хийж хадгалах эсгий зэргээр хийсэн гэр), хэнгэргийн иш (барихад дөхмийг бодож хэнгэрэгт мод, төмөрлөг зэргээр хийсэн бариул), хэнгэрэг цохих (хэнгэргийг дэлдэн дуугаргах) - Уриа болох зөвхөн хэнгэрэг цохидог үүрэг бүхий дорд ламыг чингэж нэрлэдэг байсан билээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., цан хэнгэрэг ~ хэнгэрэг цан [хоршоо] (цохих, дэлдэх хөгжмийн зэмсгийн ерөнхий нэр) - Тэр олон лам газрын хаанаас гараад ирэв гэмээр бүрээ бишгүүр, цан хэнгэрэг пижгэнэн хурал хурж сууна. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., *хагархай хэнгэрэг шиг (ам задгай, дэмий яримтгай) - Майхандаа чи хагархай хэнгэрэг шиг битгий пар пар хийгээд байгаарай. Д.Цэдэв. Айргийн амт., хагархай хэнгэрэг цуурхай цан шиг [зүйр цэцэн үг] (хэтэрхий чалчаа, ам султай гэсэн санаа), хэнгэргийн дууг цохиж мэдэх, хүний мэргэнийг шалгаж мэдэх [зүйр цэцэн үг] (хүнийг гаднаас хараад ямрыг нь мэдэх аргагүй гэсэн санаа), хэргийн эзэн, хэнгэргийн дохиур [зүйр цэцэн үг] (муу үйлийн эзэн);
--oOo--