1. Хүч тэнхээ сайтай, бие бялдар чийрэг том: хүдэр бие (бадриун чийрэг том бие) - Гянданд ялзарсан уранхай хувцасны цоорхойгоор, эрүүд эвдүүлсэн баатар хүдэр биеэс цус идээ цувруулан өнгөрөхөд, манаачийн бүх шар үсний сүвээс хүйтэн хөлс гарах шиг болжээ. Б.Ринчен. Гүнж., хүдэр гар (баргил том гар) - Хас, хүүхдийн толгойг хүдэр гараараа илж таалснаа бодолхийлэн зогсов. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа., хүдэр өвгөн (тэнхээтэй өвгөн), хүдэр царай (хөрслөг бор эрүүл царай) - Монгол жанжны хаш цагаан шүд мишилзэх зуур, хүдэр хүрэн царай нь нарны туяанд гялалзаж, улаан цэргүүдэд баяр хүргэнэ. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү., хүдэр чээж (ханхар өргөн чээж) - Та жаахан чээжээ өргө! гэж Гантулга хэлээд, хүдэр чээжийг хар тэнхээгээрээ өргөж хөл дээр нь босгов. П.Хорлоо. Багш., хүдэр эр (бие бялдар сайтай, эрүүл чийрэг залуу) - Гэтэл одоо хүүг хармагцаа хүдэр эрийн зүрх өөрийн эрхгүй уяран, анх удаа сандарч тулгамджээ. Ж.Дамдин. Миний монгол., хүдэр бүдүүн [хоршоо] (бие том бөгөөд бяр ихтэй чийрэг), хүдэр чийрэг [хоршоо] (бие бялдар сайтай, эрүүл чийрэг) - Нэлээд хүдэр чийрэг, тэнхлүүн болчихсон харагдана. П.Лувсанцэрэн. Хөдөөгийн дуун;

---

2. Дуу хоолойны бүдүүн баргил байдал: хүдэр дуу (баргил бүдүүн дуу) - Буудаад гэх хүдэр дуу цуурайтахад, цэргүүд нэгэн зэрэг буудлаа. С.Удвал. Их хувь заяа.