1. Байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн юм үзэгдлийн дүр төлөв: гадаад байдал (гадаад төлөв, дүр төрх), дотоод байдал (дотоод төлөв), тэр үеийн байдал (тухайн үеийн цагийн аяс) - Би тэр үеийн байдал, ялангуяа багшийнхаа тухай их боддог юм. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., хүнд байдал (цаг үе, хэрэг явдлын хэцүү түгшүүрт байдал), аж байдал [хоршоо] (аж ахуй, амьдрал), амьдрал байдал [хоршоо] (амьдрах нөхцөл, боломж бололцоо), ахуй байдал [хоршоо] (а. Аж амьдрал; б. Амьдарч буй орчин нөхцөл), байр байдал [хоршоо] (а. Юманд хандах хандлага; б. Тухайн нөхцөл байдал; в. Төрх байдал), дүр байдал [хоршоо] (гадаад төрх, дүр төлөв) - Эртний тэр хэрмийн дүр байдал манай ар нутгийн хуучин балгасны эвдэрсэн хэрэмтэй ив ижил байв. Б.Ринчен. Бэр цэцэг., байдал дүр [хоршоо] (дүр төрх, төлөв) - Газрын байдал дүр нь улмаар зэрлэгшээд байлаа. Ж.Верн. Арван таван наст капитан., байдал дүрс [хоршоо] (харагдаж буй гадаад байдал, дүр төрх) - Байдал дүрс бамбарууш өтөг мэт гүнээ сүртэй харагдав. В.Инжаннаши. Хөх судар., байдал дүрэм [хоршоо] (ёс горим, дэглэм) - Тэр мэт байдал дүрмийг үзвээс хэрхэвч ийнхүү үхэх нь бус мэт. В.Инжаннаши. Улаанаа ухилах тэнхим., байдал зүй [хоршоо] (төлөв байдал, зүй тогтол) - Газар орны байдал зүй, хүн амьтны байдал зэргийг төсөөлөх болов. Ж.Верн. Арван таван наст капитан., байдал өнгө~өнгө байдал [хоршоо] (аливаа зүйлийн ерөнхий төлөв, төрх) - Эдгээр хүн үл суух эзгүй эргүүдийн байдал өнгө нь манай чухам хаа яваа газрын байрыг тодорхойгоор зааж өгөв. Ж.Верн. Арван таван наст капитан., байдал төлөв~төлөв байдал [хоршоо] (юмны янз байдал, шинж төрх) - Хэдүй байдал төлөвийг үлдээж, эцэг эхийн уйтгарыг сэргээх боловч... В.Инжаннаши. Улаанаа ухилах тэнхим., байдал төрх [хоршоо] (юмны хэлбэр галбир, гадаад дүр төрх) - Гэрийн дотор байгаа тэр хоёр хүнийг бараа сүрээр нь ч гэсэн, байдал төрхөөр нь ч гэсэн зүйрлэн бодвол өөр өөр байлаа. С.Дашдооров. Говийн өндөр., байдал чанар [хоршоо] (юмны гадаад хэлбэр хийгээд дотоод мөн чанар) - Хад хормой бүрд хүрмэгц байдал чанар нь эрс өөр болж хувирдаг болой. Ж.Верн. Арван таван наст капитан., байдал шинж~шинж байдал [хоршоо] (юмны шинж төлөв) - Эртний тогтсон хугацаа ба эдүгээ манагаарын байдал шинжийг бодов. Замлин Сэнчиний намтар оршив., байдал явдал~явдал байдал [хоршоо] (хэрэг явдал болоод түүний ерөнхий төлөв) - Дэргэдэх хамба нарын зан ааш, байдал явдлыг нь ажиглан үзсүгэй. Ж.Боккаччо. Декамерон., овор байдал [хоршоо] (юмны харагдах хэлбэр, төрх), нөхцөл байдал [хоршоо] (тухайн юм, үйлийн үүсэх, хөгжих, оршин байх үеийн төлөв), үзэмж байдал [хоршоо] (юмны дүр төрх, үзэгдэх байдал), янз байдал~байдал янз [хоршоо] (байдал төрх, хэв маяг) - Ерд бүхий Лингийн газрын байдал янз баруун хажуу бие сум дэлийсэн адил болой. Замлин Сэнчиний намтар оршив;

---

2. [хэл шинжлэл] Тухайн цаг хугацаанд үйлийн болох шинж заах үйл үгийн ай;

---

3. [яриа] Эвгүй байдал, бэрхшээл: байдалд орох (эвгүйцэж тухгүйдэх).