Хэвлэх


2024-05-23 05:46:41http://mongoltoli.mn/

ХАЛАХ

1. Халуун болох - Ус бүлээсэн халж уур гарч ирмэгц жалавчны усыг шавхаж ахин хүйтэн ус хийв. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан., наранд халах (а. Юм нарны элчээр халуун болох; б. Халууцах);


2. Хэтэрхий халуунд нэрвэгдэх: галд халах (галд халууцах), *сүүнд халсан хүн тараг үлээх (ихэд хашрах, хашир суух гэсэн санаа);
3. Согтох;
4. [шилжсэн] Ярьж буй зүйлдээ улайрах: *ам халах (а. Архинд яльгүй согтож ирэх, халамцах - Яндаг өвгөн сая л нэг ам халж байхад хоёр нөхөр нь улаан зээрд болж согтох нь даанч хариугүй. С.Эрдэнэ. Гарам дээр; б. Хүний сэтгэл хөөрч үг хэл нь олшрох, яриандаа улайрах - За тэгвэл улаан намынхан гэдэг бас ямар юм газрын хаанаас гараад ирсэн байж таарах вэ гэсэнд хөлгүй яриандаа ам халсан бадарчин их юм мэддэг хүний төрх үзүүлэн бодолхийлэв. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал);
5. [шилжсэн] Хүн, амьтны хийж буй хөдөлгөөн тогтворжсоноор бие дасаж таатай болон урамших, зоригжих: бие нь халж явдал нь нэмэгдэх (морь малын явдал жигдрэн бие нь халж урамшин тэмүүлэх);
6. [шилжсэн] Ичих, зовох: *нүүр халах (а. Нүүр улайх; б. Ичиж зовох - Бусад айлын хүүхдүүд мөн ч сайхан юм урлаж, бид хүүхдээ тийм юманд сургах нь яав даа. Мөн ч нүүр халлаа шүү. М.Цэдэндорж. Хүний нүүр халуун).

--oOo--