I
1. Албан бичиг зэрэгт дарах, засаг төр, захиргааны байгууллага, албан газар, улсын болон хувийн аж ахуй нэгжүүдийн дэлгэрэнгүй...
2. Адуу мал, эд зүйлд тэмдэг болгон хайрах төмөр хэрэгсэл, түүний ором: саран тамга (хагас саран хэлбэртэй тамга) - дэлгэрэнгүй...
3. Хөзрийн нэг зүйл дүрс тэмдэг: тамгаар дарах (хөзрийн дээд модоор дарах), бундангийн тамга (хөзрийн бундан буюу дэлгэрэнгүй...
- албаны тамга - албан ажлын хэрэгцээнд ашиглах тэмдэг
- төрийн тамга - улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын бэлгэ тэмдэг бөгөөд олон улсын гэрээ, хэлэлцээр зэрэг төрийн эрх барих дээд байгууллагаас гаргасан хууль цаазын дээд хүчин төгөлдөр актыг батламжлахад хэрэглэдэг тэмдэг
- тамга барих - а. Тамга хэрэглэх эрхтэй болох, тамга хадгалах; б. [шилжсэн] Хариуцлагатай алба хаших
- тамга дарах - тэмдгээ дарах
- тамга сийлэх - тамга хийх
- тамгаар барлах - тамга дарах
- байгууллагын тамга - байгууллагын эрх мэдлийн баталгаа болсон тэмдэг
- тамга хугалах - тамганы лац задлах
- тамга цутгах хороо - тамга хийх цутгах газар
- тамгыг сахих өчүүхэн салаа - явуулж буй бичигт тамга дарах ажлыг хариуцах хэсэг ... үргэлжлүүлэн харах ...
Овгийн тамга /залруулга/
Айдуурай мэргэн туульсад “Айдуурай мэргэн хөвүүнээ Баруун гуяы нь болбол Нуман тамгаар тамгалсан гэж Эжий Мөнх хааны Эрх Сүйвэн тайхыг dаруун хөхнөө дор нь хуруувч тамгаар тамгалуулсан гэж тэмдэгээ хаахныг нь үзэлцэх гэлээ” хэмээн гардгийг эргэцүүлэн сайтар бодвоос яах аргагүй хүний биеийн дээр дарсан тамганы тухай өгүүлж байгаа нь маргаангүй гэж тэмдэглэжээ. (Түдэв.Л 158,)
овгийн тамга им, (Дэлхийн олон угсаатан ард түмний овгийн түүхээс үзэхэд, тэдний харь илгэтэн, халуун садангаа ялган мэдэх олон бэлэг тэмдэгтэй байсан бөгөөд түүний нэгэн чухал бэлэг тэмдэг нь овгийн им, тамга байв. Х.Пэрлээ) Овгийн тамга, им нь хүний хүй илгэний үед байгаагүй бололтой, эхийн эрхт ёс үүсэхийн хамт, овог аймгийн дотоодод хөдөлмөрийн хуваарь гарсантай холбогдон, бүтээгдэхүүний солилцоонд овгийн тэмдэг мэтийн анхны үүсгэр үзэгдсэн бололтой.
Айдуурай мэргэн туульсад “Айдуурай мэргэн хөвүүнээ Эжий Мөнх хааны Баруун гуяы нь болбол Эрх Сүйвэн тайхыг Нуман тамгаар тамгалсан гэж Баруун хөхнөө дор нь Хуруувч тамгаар тамгалуулсан гэж тэмдэгээ хаахныг нь үзэлцэх гэлээ” хэмээн гардгийг эргэцүүлэн сайтар бодвоос яах аргагүй хүний биеийн дээр дарсан тамганы тухай өгүүлж байгаа нь маргаангүй гэж тэмдэглэжээ. (Түдэв.Л 158,)
