I
1. Ямар нэгэн аюул, гай зовлон, юм үзэгдлээс эмээн түгших, цочин бэрхшээх: айх аюул (эмээх дэлгэрэнгүй...аюул), айж сандрах (хийсэн зүйлийнхээ үр дагавраас сэтгэл зовнин тэвдэх), айн болгоомжлох (эмээн болгоомжлох) - Хуучин юм нь сөхөгдөх болов уу гэж айн болгоомжилсоор байв. Н.Банзрагч. Зам., айн эмээх (түгшин эмээх) - Олны зэвүүцэн жигшсэнээс манж жанжин, бүр ч айн эмээж, санд мэнд яамандаа орж, дийлсэн монгол сайдад тамга шилжүүллээ. Б.Ринчен. Үүрийн туяа., араатнаас айх (араатнаас эмээх), үхлээс айх (үхлээс эмээх), айж ичих сэтгэлгүй болох (а. Айх эмээхийг мэдэхээ байх; б. Бусдын өмнө эрээлэх, санаа зовох сэтгэлгүй болох), айх цочих [хоршоо] (ямар нэг зүйлээс гэнэт айн сандрах, гэлмэх), *айдгийгаа авдартаа хийх (санаж бодсон болон хийж байгаа зүйлээ дуусгах, ажил хэргээ амжилттай бүтээх, санаа зовох юмгүй болох; амар амгалан амьдрах) - Айдгийгаа авдартаа хийж авч л байна даа гэж хүргэндээ ярих дуртай Бандиа сумын төв орохоор... намгархаг замаар өгсөж явлаа. Д.Найманжин. Оломгүй далай., *хийвэл бүү ай, айвал бүү хий (шийдсэн зүйлээсээ бүү ухарч шантар гэсэн санаа), *хоосон буунаас хорин хүн айдаг (дүр үзүүлсэн юмнаас айж эмээх нь буй гэсэн санаа), *айхаа арьсанд боож, ичихээ эсгийд баглах (айж ичихээ больсон, увайгүй гэсэн санаа), *айхын чихэнд ууль дуугарна (зориг зүрхгүй хүнд юм бүхэн аймшигтай санагдана гэсэн санаа), айвал аминд тустай [зүйр цэцэн үг] (бага ч гэсэн болгоомж илүүдэхгүй гэсэн санаа), айсан хүнд аргал хөдлөх [зүйр цэцэн үг] (а. Айж сандарсан үед юм бүхнээс сэрэмжлэх; б. Гэмт хүн юм бүхнээс хулган айх гэсэн санаа), айсан газар буггүй [зүйр цэцэн үг] (үнэхээр сэжиглэсэн газар үнэн хэрэгтээ ямар ч явдалгүй, юу ч үгүй хоосон гэсэн санаа), айсан хүн адуу үргээж, ичсэн хүн хүн алах [зүйр цэцэн үг] (арга тасарч мухардсан хүн ямар ч хэрэг үйлдэхээс буцахгүй гэсэн санаа);
2. Тэвдэх, сандрах:
айх гайхах [хоршоо] (мэгдэн сандарч тээнэгэлзэх) -
Айх гайхах зэрэгцэж алтан загасыг тавьсанд... дэлгэрэнгүй...style="font-size: 10px;">Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., айх ичих [хоршоо] (а. Мэгдэн сандрах; б. Буруутай үйлдэлдээ ихэд гэмших, санаа зовох) - Олон хятадын айж ичихийг үзээд барьж аван Чин улсдаа зарцалсугай. В.Инжаннаши. Хөх судар.
Ижил үг
