1. Ямар нэг юмны тухай хатуу баримталсан санал бодол: бэртэгчин үзэл (амиа хичээх бодол), дэвшилт үзэл (хөгжлийн явцад хөгжил дэвшил, сайн сайхныг номлодог үзэл), тогтсон үзэл (хэвшсэн баримтлал), үндэсний үзэл (үндэстнийг хооронд нь дайсагнуулах, өөрийн үндэстнийг бусдаас илүүд үзэх харгис үзэл бодол), харгис үзэл (дэвшилт үзэл санааг эсэргүүцсэн, шударга бус явдал гаргадаг, нэг талыг хэт баримталсан бодлого), олон эшт үзэл (ахуйн уг эх, мэдлэгийн үндэслэгээнд бусдаас үл шалтгаалах хэд хэдэн эхлэл байна гэж үздэг гүн ухааны сургаал), үзэл баримтлал [хоршоо] (голлон барих чиг шугам), үзэл бодол [хоршоо] (төлөвшин тогтсон санаа), үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх (санасан бодсоноо чөлөөтэй хэлэх), үзэл мэдэл [хоршоо] (эрх мэдэл) - Уужим тунгалаг чи минь хол ойр ялгалгүй үзэл мэдэл адил. Монгол ардын уртын дуу., үзэл онол [хоршоо] (шинжлэх ухааны ерөнхий зарчим, практик үйл ажиллагаанд тулгуурлан боловсруулж нэгтгэн дүгнэсэн байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн хөгжлийн тухай тогтсон номлол), үзэл осол [хоршоо] (а. Алдаатай үзэл бодол; б. Эндүүрэл) - Өргөн мөрнийг гаталж өндөр уулыг дав, үзэл ослоо залруулагтун. Халх ардын тууль., үзэл санаа [хоршоо] (хүний ухаанд объектив бодит байдал, үзэгдэл тусч, ертөнцийг цаашид танин мэдэх, практик дээр хувирган өөрчлөх зорилгыг ухаарсан ухаарал) - Буруу сөргүү хамт цугларсан Эү шан боолын үзэл санал ажгуу. В.Инжиннаши. Хөх судар., үзэл сонсол [хоршоо] (үзсэн харсан зүйл, түүнээс олж авсан мэдлэг) - Миний үзэл сонсол өчүүхэн нь магад. В.Инжаннаши. Улаанаа ухилах тэнхим., үзэл суртал [хоршоо] (аливаа нэгэн нийгмийн анги, нийгэм улс төрийн байгуулал чиглэлийг илэрхийлэн хамгаалах үзэл баримтлал), үзэл үйлс [хоршоо] (санаа бодол болон ажил үйлс) - Миний бие үзэл үйлс нэгт холын оронд нүд тайлж, эрдэм сурч явахдаа зүрхнээс дотно андтай болсон юм. Д.Маам. Тэмээний дууль., *үзлийн юм болох (үзэж харахад хэцүү болох, этгээд гажуу хувцаслах, бохир заваан байх), *үзэлд орох (муухай болох) - Цэрэн –За явъя, наад эмээлээ аваад гар. Авгай чамд гутлаа гаргаж өгсөн. Энэ уранхай үзэлд ормоор гутлаа хая. Б.Ринчин. Үүрийн туяа., үзэл муут хүн үнэнийг баримталж чадахгүй [зүйр цэцэн үг] (өөрийн гэсэн үзэл бодолгүй хүн барьцгүй, үзэл бодол нь төлөвшөөгүй хүн төр барилцаж чадахгүй), үзэл явдал таарвал ганц хүн ч нөхөр, үг үгээ эс олбол олон хүн ч бол дайсан [зүйр цэцэн үг] (дотно найз ганцаддаггүй; хүнтэй нөхөрлөхөд үзэл бодол, явдал суудал чухал гэсэн санаа);

---

2. Байгаль нийгмийн аливаа үзэгдэл юмсын тухай шинжлэх ухааны үүднээс судалж, нэгтгэн дүгнэсэн онол