1. Ашигт малтмалын орд газар: уурхай малтах ~ уурхай гаргах (газрын гүний эрдсийг малтаж гаргах); уурхайн давхарга (газрын хөрсөнд давхаргын хэлбэрээр тогтсон эрдэс бодисууд), авдар уурхай [хуучирсан] (нөгчигсдийг дагуулж оршуулгад нь хийсэн эд юм), орд уурхай [хоршоо] (эрдэс баялгийн нөөц бүхий газар), уул уурхай [хоршоо] (а. Уулын гүнд байх ашигт малтмал; б. Уулын үйлдвэрлэл);

---

2. Ашигт малтмалын орд газрыг ашиглах зорилгоор байгуулсан уулын үйлдвэр - Шарын голын уурхайн орлогч дарга байхдаа байн байн хот орж ирнэ. С.Эрдэнэ. Миний эх орон миний тоонот., уурхай нүх (ухсан нүх) - Өчүүхэн хөвгүүн уурхай нүхнээс дэвхрэн гарав. Замлин Сэнчиний намтар оршив., уурхайн ажилчин (уул уурхайн салбарт ажиллагсад), уурхайн бэхэлгээ (гүний уурхайд нуралт, даралтаас хамгаалж барьдаг байгууламж), уурхайн гол ам (уулын ажилд үйлчлэх зориулалттай, газрын гадаргад гарцтай, уурхайн босоо юм уу налуу далд малталт), уурхайн зуух (ажлын талбай нь дээшээ сунасан дугуй, тэгш өнцөгт хэлбэр бүхий үйлдвэрийн зуух), уурхайн өргөх хайрцаг (далд уурхайн босоо, налуу амаар ашигт малтмал, хоосон чулуулаг, материал ачсан тэргэнцрийг газрын гадаргад өргөж гаргах юм уу уурхайд оруулдаг тээврийн хайрцаг), уурхайн хий (уурхайгаас гарах элдэв хий); алтны уурхай (алт олборлох газар), далд уурхай (далд, газрын гүнээс олборлох орд), ил уурхай (газар дээр ил олборлох орд), чулуун нүүрсний уурхай (чулуун нүүрсний ордыг ашиглах газар), үйлдвэр уурхай [хоршоо] (томоохон үйлдэхүүн хийх болон ашигт малтмал олборлох газар);

---

3. Цайруулсан тариа хадгалах дөрвөлжин юм уу шоовон хэлбэрийн багахан амсартай нүх;

---

4. Тоосго, ваар мэтийг түлж бэхжүүлэх зоорь;

---

5. Буйлны (шүд ургах) хонхор;

---

6. [шилжсэн] Хэрэг явдлын уг үндэс, сурвалж, үүр - Энэ байшин шинэ Монголын шинэ хүмүүс төрөн гарах уурхай болно доо. П.Хорлоо. Багш., хэргийн уурхайг уудлах (хэргийн мөн чанарыг, уг үндсийг илрүүлэх), үүр уурхай [хоршоо] (а. Амьтны оромж нүх; б. Ашигт малтмалын орд бүхий газар; в. Хэрэг явдлын уг сурвалж, үүр үндэс нь байрласан газар), эх уурхай [хоршоо] (уг үндэс), *уурхайг нь уудлах (муу муухай, бузар булайг нь илчлэх) - Гамин цагаантанд хөрөнгө тусалж байсан зэрэг бүх бузар булай уурхайг нь уудлан сөхөв. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., уурхайгаа ухалцаж, уутаа хуваалцах [зүйр цэцэн үг] (бие биеийнхээ мууг үзэх гэсэн санаа).