Хэвлэх


2024-07-27 01:19:23http://mongoltoli.mn/

УРД

1. Өмнө, урд зүг: урд зүгийн хүн (өмнө зүгт амьдардаг хүн), урд хөрш (хятад улс, дундад улс), урд нас [шашин] (энэ насны өмнөх төрөл), урд хойно [хоршоо] (ар өвөр, өмнө ард тал), урд өмнө [хоршоо] (үйл явдал дэс дарааллын хувьд түрүүн), урд хойд [хоршоо] (өмнө болон хойно) - Зүүн баруун их бэйл бөгөөд улсын зөвлөлийн бичиг шастирын эрхэм сайд, үүнээс бус урд хойд өөрөө дагасан аймгуудын эзэн тавиад илүү улсын эзнийг цөм хойд замын дээд тайфу түшмэлд өргөмжлөв. В.Инжаннаши Хөх судар;


2. Өвөр, нүүр тал, түрүү : урд урдаасаа харж суух (өөд өөдөөсөө харж суух) - Тэгэхэд нь би эгц урдаас нь ширтээд л зогсож байсан. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., *урд хормойгоороо хойд хормойгоо нөхөх (түр зуур аргацаах, нэг ажлаа аргалах гэж нөгөөгөөс нь авч ашиглах) - Энэ олон мал чинь хэний өсгөж байгаа мал вэ? Урд хормойгоороо хойд хормойгоо нөхөж байгаа гуйранч биш. С.Эрдэнэ. Лодойхүүгийн зан., *урдаа барьдаг (хамгийн сайн, тэргүүний) - За хүү минь, энэ манай урдаа барьдаг зөгийчний нэг дээ. Д.Мягмар. Балын амт., урдаа барьдаг малчин (тухайн нэгдлийн хамгийн сайн малчин) - Хандсүрэн хүүхэн ганц бие байхдаа нэгдлийн ганц шүдлэн ишиг ч үхүүлж үзээгүй манай урдаа барьдаг малчин байлаа. Л.Содов. Алтан бурхны төгсгөл., урд хөл гишгэвэл хойд хөл дагана, урьд хэрэг бүтвэл хойд хэрэг дөхнө [зүйр цэцэн үг] (хэрэг явдал хоорондоо холбоотой байдаг; хэрэг явдлын анхдагч сайн бол хойшдынх нь ч сайн болно гэсэн санаа), урдаас нь харахад хүн, ухааныг нь үзвэл мал [зүйр цэцэн үг] (хүн ухаангүй бол малтай адил гэсэн санаа);
3. Түрүүнд нь: би урдаар очъё (би түрүүлж очъё), гэм нь урдаа, гэмшил нь хойноо [зүйр цэцэн үг] (хийхээсээ өмнө сайтар бодох, төлөвлөх хэрэгтэй гэсэн санаа).

--oOo--