Хэвлэх


2024-11-06 03:17:08http://mongoltoli.mn/

УРАН

1. Урлах, бичих, туурвих чадвар сайтай авьяас билигтэй хүн - Ухаан хоолой хоёрынхоо уран чадлыг шавхав. С.Эрдэнэ. Хонгор зул., уран дархан (урлах чадвар сайтай дархан);


2. Нарийн, гоёмсог янз: уран арга (нарийн бодож төлөвлөсөн арга), уран гулгалт (хөгжмийн аялгуунд мөсөн дээр гулсан эргэлдэх, үсрэх хөдөлгөөн хийж бүжиглэх, огцом зогсох гэх мэт уран тэших тэмцээн), уран ухаан (юм хийх, үйлдэх, санах бодоход гаргах зөв зүйтэй мэргэн арга ухаан), уран барилга (барилгын урлал), уран баримал (юмны дүрс хэлбэрийг сийлэх, цутгах, барих зэргээр үйлдэн бүтээх нэг зүйл урлаг), уран барималч (уран барималд мэргэшсэн хүн), уран бүтээл (урлагийн талаар хийж бүтээсэн зүйл), уран бүтээлч (урлагийн талаар хийж бүтээх мэргэжлийн хүн), уран зохиол (хүн, юм, үйл явдлын дүр шинжийг илрүүлдэг үгийн урлаг), уран зохиолч (уран зохиолыг зохиож бичигч), уран зураг (нийгмийн амьдрал, байгаль, хүн амьтан бусад зүйлийг урнаар зурж дүрсэлсэн гарын ур), уран зураач (уран зураг зурахад мэргэшсэн хүн), уран нугаралт (биеийн уян хатан, уран налархайг илтгэгч акробатын урлагийн шилдэг үзүүлбэр), уран сайханч (уран сайхны ажилд оролцогч), уран сайхны удирдагч (уран сайхны ажил удирдан хийлгэх хүн), уран сайхны арга (уран сайхны үйл ажиллагааг зохицуулж буй гоо зүйн түүхэн тодорхой эрхэмлэлийн байр сууринаас бодит байдлыг уран сайхнаар нэгтгэн дүгнэх, үзэл суртал гоо зүйн үнэлэлт өгөх зарчмын цогц), уран бүтээл (гоо сайхны үнэт шинэ зүйл бий болгох үйл явц), уран дүр (мэдрэхүй хийгээд утга санааны салшгүй нэгдлээр тодорхойлогддог урлаг дахь бодит байдлыг тусгах арга хэлбэр), уран санаа (уран бүтээлчдийн дүрслэн бодолтын бүтээлч үйл ажиллагааны явц, үр дүн), уран сэтгэмж (үйл явдал, уран дүрийг тод томруун гаргах чадвар, урнаар сэтгэсэн зүйл), уран үг (а. Бичих, өгүүлэхэд хэрэглэх эвтэй, найртай сайхан үг; б. Гоёч, хуурамч үг), уран хуруу (долоовор хуруу), уран хүн (нарийн гоёмсог зүйл хийж чаддаг хүн), уран чадвар (нийгмийн амьдралыг бүтээлдээ уран сайхнаар дүрсэлж чадах чадвар), уран сийлбэр (яс, мод, чулуу, төмөр зэрэг дээр сийлж гаргасан уран дүрслэл), уран шугам (муруй шугамыг шалгах юм уу татах зориулалтын зургийн багаж), уран нарийн [хоршоо] (юмны хийц маяг гоёмсог, энгийн биш) - Арьсны зүйлийг оруулан хийсэн нь адбиш уран нарийн, сан хөмрөгийг өндөр газар байгуулж, буудал суудлыг хотгор орныг эрүүлж, ваар тоосго, хот балгадаас харин өөр нэгэн зүйлийн дөхөм сонины гайхал буй. В.Инжаннаши Хөх судар., *уран хэлт (зусар, бялдууч), *уран бэрийн нүүдэл хийх (уран арга хэрэглэх), уран үгэнд урагдаж, хорон үгэнд хорсох [зүйр цэцэн үг] (мэхлэгдэх, доромжлуулах), уран үгээр унтуулж, усан балингаар гэнэдүүлэх [зүйр цэцэн үг] (мэхлэгдэх, хуурагдах, гэнэдэх), уран хүн учиг нэмэх, тэнэг хүн тээг нэмэх [зүйр цэцэн үг] (хүнээ зөв сонгох хэрэгтэй гэсэн санаа), уран хэлээрээ урьж, урт гараараа даллах [зүйр цэцэн үг] (хуурах, мэхлэх), уран бялзуухай [амьтан] (жиргэдэг бор шувууны доод багийн овог. Монголд Халх, Нөмрөг, Онон, Улз голын дагуу маш ховор тохиолддог нүүдлийн шувуу), уран хараацай [амьтан] (хараацайн нам, жигүүр сүүлийн уг этгээд улаавтархан, шавар бөөрөнхийлж гоёмсог үүр хийдэг нэг зүйл хараацай шувуу), уран шувуу [амьтан] (богширгын намын шувуу, бие бяцхан, өнгө боровтор, улиас болон бусад модонд үүрлэдэг, модны мөчирт авирахдаа их сайн, нисэхдээ хурдан, зуны цагт хорхой шавж, өвөл үр ургамал иднэ, үүрээ төлөв усны хөвөөнд буй модны мөчирт дүүжлэн барих бөгөөд тэр нь их л уран), уран хажин [амьтан] (толгойн өнгө улбар, хөмсөг цагаан, өвөгтэй, хоёр жигүүрийн өдний өрвөлөг дээш сөрөн ургадаг, эр эм ямагт хамт явдаг нэг зүйл нугас), уран хөх [амьтан] (шаазгайтай төстэй, хошууны үзүүр нь махир, сүүл, толгой, жигүүр, хөл нь хөх өнгөтэй нэг зүйл шувуу).

--oOo--