Хэвлэх


2024-11-24 02:07:35http://mongoltoli.mn/

УГСАА

1. Үүсэл, гарваль, үндэс сурвалж: угсаа омог [хоршоо] (уг гарал нэгтэй хүмүүс) - Хойч үеийн үржсэн угсаа омог гучин хошуу болой. Замлин Сэнчиний намтар оршив., угсаа үндэстэн [хоршоо] (гарал үүсэл, хэл соёл нэгтэй хүмүүс) - Боловсролынхоо хэрээр дагаж баримталдаг, угсаа үндэстэн нийтийн хэл нь даруй бичгийн хэл болно. Б.Ринчен. Монгол бичгийн хэлний зүйн удиртгал., угсаа эш [хоршоо] (гарал үүсэл) - Дээдсийн угсаа эшээ үл мэдэж болно. В.Инжаннаши. Хөх судар., удам угсаа [хоршоо] (уг гарваль, гарваль үүсэл), үндэс угсаа [хоршоо] (үндэс сурвалж), яс угсаа [хоршоо] (яс үндэс), төрөл угсаа [хоршоо] (угсаа гарал, удам судар);


2. хуучирсан Хаад ноёдын удам залгамжлагч: угсаа залгамжлах (хаад ноёдын хөвгүүд, төрлийн хүмүүсээс тэдний хэргэм зэрэг тушаалыг залгамжлан авах) - Хамжлага угсаа залгамжлах ёсыг устгасан ардын засгийн шийдвэр бол Итгэлт олон дахин бодож хүсэж байсан зүйл байлаа. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., угсаа ёс [хоршоо] (угсаа гарвалиасаа баримталж ирсэн ёс) - Шувууны зүйлээр хийлгэвэл угсаа ёсонд чинь таарах биш үү. ААЗ., угсаа зэрэг [хоршоо] (гарал үүсэл болон зэрэг дэв) - Ухаан билгийн ид лүгээ эс төгсвөөс, угсаа зэрэг өндөр боловч ичгүүрийн үндэс болой. Модны шастир., угсаа төрөл (цусан төрлийн удам бүхий хүмүүсийн сүлбээ);
3. Мал, ургамлын үүлдэр: угсаа сайжруулах (малын бие бялдар, гарах ашиг шимийг нь сайжруулах) - Товуудайн сэтгэлийг хөдөлгөж байсан нь малын угсаа сайжруулж өгсөн явдал байв. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., сайн угсааны мал (цэвэр цусны, шилмэл үүлдрийн мал) - Өөрийн улсын доторх сайн угсааны буур, бух, азарга, хуц, ухныг харилцан сольж малын чадал хүч ба угсааг улам сайжруулна. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., үүлдэр угсаа [хоршоо] (мал амьтны уг гарваль, угшил).

--oOo--