1. Мал адгуус, эд хогшил зэрэгт таних гэрч болгон хийсэн зүйл - Тэр зургийг үзвэл дугуй хээтэй торгон дээл, үстэй малгай өмсөж, энгэртээ хөдөлмөрийн гавьяаны одон ба улсын сайн малчны тэмдэг зүүжээ. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., тэмдэг тавих (ялгах тэмдэглэгээ хийх), гар тэмдэг (зөвхөн өөрөө мэдэх төдий тэмдэглэл), им тэмдэг (а. Малын чих зэрэгт хийсэн им тамга; б. Амьтны төмс, засаа), нэрийн тэмдэг (зөвхөн нэр нь бичээстэй тэмдэг), өдрийн тэмдэг (албан бичгийн ирсэн, явуулсан, сар өдөр зэргийг бүртгэн бичих данс), таних тэмдэг (тусгай тэмдэг), замын тэмдэг (замын хөдөлгөөнийг зохицуулсан тэмдэглэгээ), энгэрийн тэмдэг (энгэртээ зүүхэд зориулсан тэмдэг), эрхийн тэмдэг (хүний зэрэг тушаал, эрх үүргийг ялгаж таних тэмдэг), хааны бат тэмдэг (хааны пайз), овоо тэмдэг (хил, газар нутгийн тэмдэглэгээ), сүлд тэмдэг (сүлд), хүндлэл тэмдэг [хуучирсан] (батлан даалт, барьцаа, баталгаа), тэмдгийн татвар (а. Тэмдэгтийн хураамж, тэмдэг хэрэглэсний татвар; б. Дугариг тэмдэг), тэмдгийн данс [хуучирсан] (албан бичгийн данс бүртгэл), магад гарахын тэмдэг [хуучирсан] (а. Лам болоход харьяа газраас өгсөн тэмдэгт бичиг; б. Гэрээс гарсны тэмдэг болгосон хувцас хунарын зүйл), одон тэмдэг [хоршоо] (улс нийгэмд гавьяа, зүтгэл гаргагсдад шагнаж өгөх улсын дээд эрх бүхий байгууллагын тусгай тэмдэг), шав тэмдэг [хоршоо] (гэр байшин барьж босгохоор оноож тавьсан тэмдэг) - Миний энэ дэлхий дээр унасан газар ийм шав тэмдэг байдаг байж. Энэ ертөнцөөс халин одох цагт хаа нэг газар бас нэг шав тэмдэг үлдэх байх даа гэж бодогдон сэтгэлд нь эвгүй гуниг төрөв. Н.Надмид. Хүлээс алдарсан нь;

---

2. Хүн, амьтан ба юманд байсан угаас байсан онцлог шинж: *тэмээнээс тэмдэгтэй (тов тодорхой, нүдэнд ил онцлог шинж);

---

3. Бичиг үсэг болон тооны ухаан зэрэгт хэрэглэх элдэв тэмдэглэгээ: тэмдэг үсэг (ямар нэг авиа илэрхийлэхгүй элдэв тэмдэглэгээгээр илрэх үсэг), зөөлний тэмдэг (тухайн гийгүүлэгч үсгийн зөөлрөн хэлэгдэж байгааг тэмдэглэсэн цагаан толгойн үсэг), хатуугийн тэмдэг (тухайн хоёр үсгийг зааглаж байгааг тэмдэглэсэн цагаан толгойн үсэг), асуултын тэмдэг (асуусан утга бүхий бичигт хэрэглэх тэмдэглэгээ), анхаарлын тэмдэг (анхааруулсан утга бүхий бичигт хэрэглэх тэмдэглэгээ), нэмэх тэмдэг (хоёр тоог хооронд нь нэмэх үйлдлийг тэмдэглэсэн дүрс), хасах тэмдэг (нэг тоог нөгөөгөөс нь хасах үйлдлийг тэмдэглэсэн дүрс);

---

4. Засаг төр, албан байгууллага, төрийн бус олон нийтийн байгууллага, пүүс компани, хоршоо, хувиараа эрхлэх аж ахуй зэргийн албан хэрэгтээ дарах, зөвхөн оноосон нэртэй, сүлдгүй захирлага: тэмдэг дарах (аливаа албан бичигт таних тэмдгээ дарах), гарын тэмдэг (гарын үсгийн оронд хэрэглэх тэмдэг), лацны тэмдэг (лацанд зориулсан таних тэмдэглэгээ), мутрын тэмдэг (а. Эрхэм дээд хүмүүсийн ямар нэг зүйлд үзсэн, мэдсэний гэрч болгож дарах тэмдэглэгээ; б. эрхэм Тамга; в. Тарни номын дохио зангаа), гар тэмдэг (зөвхөн өөрөө мэдэх тэмдэглэл), тамга тэмдэг [хоршоо] (а. Хуучин цагт ноёдын сүрэг малыг ялгамжлах тэмдгийг тамга гэж, албат хамжлага ардын өмчийн малын таниулах дүрсийг тэмдэг гэдэг журамтай байв; б. Им тамга; в. Төрийн ажил явуулахад хэрэглэх бар тэмдэг);

---

5. Аливаа юмны шинж чанар, онцлог байдал - Гөрөөс, үнэг, чоно буудсан даруй цовхрон ухасхийж давхих нь хөл өвчүү хавсран сум туссаны тэмдэг байдаг. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн., тэмдэг орох (ямар нэг шинж тэмдэг орох, илрэх), тэмдэг өгөх (дохио өгөх, дохиолох), тэмдэг мэдэгдэх ~ тэмдэг илрэх (ямар нэг юмны онцлог шинж байдал нь илрэх), тэмдэг нэр хэл шинжлэл (юмны өнгө, шинж чанар, байдал, бэлгэ тэмдэг заасан нэр), сарын тэмдэг (эмэгтэйчүүдэд сар бүр тогтмол үзэгддэг цус), өвчний тэмдэг (өвчний шинж байдал, илрэх байдал), үүрийн тэмдэг (үүр гэгээрэхийн урьдхан дорно зүгээс гийх шар гэгээ), үхээрийн тэмдэг (оршуулгын газар), газар орны тэмдэг (газар орны байдал, янз), бэлгэ тэмдэг (юмны өвөрмөц онцгой байдал), үзэгдэл тэмдэг (шинж байдал), шинж тэмдэг (юмны онцгой шинж байдал), тэмдэг бэлгэ [хоршоо] (шинж байдал) - Би урьд хувилгаан увдисаар тэмдэг бэлгэ мэдүүлсэн бөлгөө. В.Инжаннаши. Улаан үүлний нулимс., тэмдэг шинж [хоршоо] (юмны чанар, байдал, дүр төлөв) - Тэргүүнд учрыг гарган, тэмдэг шинжийн зүүдийг товчлон авахуй. Замлин Сэнчиний намтар оршив., тэмдэг сүр [хоршоо] (сүр жавхлан) - Учир гаргасныг тайлбарлаваас тэмдэг сүр бүрдсэн тэнцэшгүй жавхлант ажээ. Замлин Сэнчиний намтар оршив., тэмдэг янз [хоршоо] (а. Юмны овор дүр, янз маяг, хэв хэлбэр; б. Дохио тэмдэг) - Энгийн зэв нэгийг харваж тэмдэг янзыг тэнс тодорхой болгох хэрэгтэй. Замлин Сэнчиний намтар оршив., сэг тэмдэг [хоршоо] (эрэмдэглэж зэрэмдэглэсэн юмнаас үлдсэн зүйл, гэрч болох зүйл), сэжиг тэмдэг [хоршоо] (ажиж мэдсэн, таамагласан зүйл), тэмдэг дохио [хоршоо] (ямар нэг зүйлийн тухай бусдад мэдэгдэхээр дохио болгосон юм) - Чухал хэрэг мэдүүлэх тэмдэг дохио цохив. В.Инжаннаши. Хөх судар;

---

6. Хэрэг явдал үүсэх, илрэх байдал төлөв, бэлгэ ёр: бэлгэ тэмдэг [хоршоо] (а. Шинж тэмдэг, ёр тэмдэг; б. Дөчин нэгэн оронтой тооны нэр), ёр тэмдэг [хоршоо] (зөгнөлийн үр нөлөө гэж үзсэн зүйл, зөн совин), дохио тэмдэг [хоршоо] (зориуд болон зориуд бусаар мэдээлэл өгч буй юмс үзэгдэл), үүл зузаарах нь бороо орохын тэмдэг (үүл зузаарч байгаа нь бороо орохыг илтгэнэ), тэмдэг утаа (дохио өгөх утаа).