Хэвлэх


2024-07-27 06:17:49http://mongoltoli.mn/

ОНГОН

1. Шүтээн, сахиус: онгон шүтээн [хоршоо] (а. Тахин шүтэж буй эзэд, савдгийн сүг сүнс, тэдгээрийг дүрсэлсэн дүрс; б. [шилжсэн] Ариун нандин, эрхэм зүйл);


2. Бөөгийн шашны онгод сахиус оршсон хэмээн тахих тахилгат зүйл: онгон сүнс (нас барагсдын сүнс шингэсэн зүйл) - Засагчийн онгон сүнс бүхий пайзыг хатны нь пайзын хамт өвгөдийн сүмд засан оруулах ёслол. Б.Ринчен. Сандо амбан., онгон уул [хуучирсан] (тахилгат дархан уул), онгон тахилга [хуучирсан] (эрхэмлэн тахисан шарил, булш зэрэг);
3. Дээдсийн шарилыг хөдөөлүүлсэн газар: Чингисийн онгон (Чингис хааны шарил болон эдэлж хэрэглэж байсан эд зүйлсээс нь оршуулсан газар), эцгийн онгонд ёслох (эцгийнхээ оршуулгад ёслон мөргөл үйлдэх);
4. [шилжсэн] Онгон шүтээндээ өргөж өөрсдөө эдлэхээ больж дархалсан зүйл: онгон морь (а. Бөөг хөдөөлүүлэхдээ дагуулж тавьсан, уналгад хэрэглэх ёсгүй морь; б. Унаж эдлэгдээгүй эмнэг морь), онгон мал (дархалж сэтэрлэсэн мал);
5. [шилжсэн] Хүн эзэмшиж хэрэглээгүй ариун: онгон тал (байгалийн унаган төрхөөрөө буй газар нутаг), онгон дэл (а. Морины мундаад үлдээсэн хур дэл - Аранзал хоёр хүлгийн онгон дэлийг нь түшилцээд... байж гэнэ. Жангар; б. Огт хайч хүргээгүй унаган дэл), онгон үс (а. Багын унаган үс; б. Хүний ур мэнгэн дээр ургасан туг үс; в. Залуу хүний толгойд ургасан хэсэг цагаан үс), онгон бүсгүй (охин биеэрээ эмэгтэй), онгон дархан [хоршоо] (хүн, амьтан хүрч хөндөөгүй болон хөндөж болохгүй хэмээн дархалж эрхэмлэсэн ариун зүйл), онгон ороо [хоршоо] (хүнд огт баригддаггүй ороо догшин), атар онгон [хоршоо] (а. Хагалж тариалаагүй эрүүл газар; б. Уналга эдэлгээнд хэрэглэгдэж байгаагүй эмнэг мал адгуус; в. Эрх танхи, бага балчир үе), эмнэг онгон [хоршоо] (атар онгон);
6. [шилжсэн] Эрх танхи, омголон ардаг: онгон зантай (эрх танхил зан), онгон омголон [хоршоо] (ардаг догшин, омог бардам зан), онгон омог [хоршоо] (хүнд дийлэгдэж, омог сүрээ даруулж үзээгүй бардам догшин зан ааш), онгон зэрлэг (хүн, амьтнаас хол хөндий) - Он жилийг элээхдээ онгон зэрлэг явахдаа... Ч.Лхамсүрэн. Хүрэн морь;
7. [шилжсэн] Хичээнгүй, найртай, элэгсэг: элэгсэг онгон [хоршоо] (дотно, найрсаг байдал).

--oOo--