Хэвлэх


2024-07-25 10:40:11http://mongoltoli.mn/

НИЙЛҮҮЛЭХ

1. Нэгтгэх, хамтатгах: зорилгоо нийлүүлэх (санаа бодлоо нэгтгэх), хүчээ нийлүүлэх (хүч чадлаа н‎эгтгэн нэгэн зэрэг гаргах, хамт зүтгэх) - Хүчээ нийлүүлэн, зорилгоо нэгтгэхийг зөв гэлцлээ. С.Дашдэндэв. Улаан наран., зуузай нийлүүлэх (аянд замд хамт явах), хаяа нийлүүлэх (айл буух), хоолой нийлүүлэх (олуулаа хөг нийлүүлэн дуулах) - Жаахан халамцахдаа л энэ дууг хоолой нийлүүлэн жимбүүрдэж гарна. С.Эрдэнэ. Зүүдний цагаан унага., хөг нийлүүлэх (нэг зэрэг, нэг өнгөөр дуугарах) - Жаа гэж хөг нийлүүлэн давтлаа. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир; хөл нийлүүлэх (бүгд жигд алхах), хувь нийлүүлэх (тус тусын оногдох хувийг нэгтгэн хоршоо байгуулах), саах нийлүүлэх (зун цагт саалийн бог малаа саахалт айлын хоньтой хамтад нь бэлчээх), *толгой нийлүүлэх (үй зайгүй дотносох), *дэр нийлүүлэх (гэрлэх) - Заяа буян нь тохирсон юмтай нийлүүлэхийг бодвол дээр биш үү гэж Должин нэг удаа зориг гарган... хэлэв. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир;


2. Зохицуулах, тааруулах: овоо хараа нийлүүлэх (овоо харааг тааруулах), малаа улиралд нийлүүлэн адуулах (малаа улирлын байдалд тохируулан хариулах) - Энэ таван хошуу малаа дөрвөн цагийн улиралд нийлүүлэн адуулж, хамгаалж чадсаар ирсэн түүхт сайн туршлагатнууд олон байна. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол;
3. Тулган нягтлуулах: данс нийлүүлэх (данс тулгах, данс шалгаж үзэх), нийлүүлэн шалгах (тулган шалгах);
4. Ямар нэг зүйлийг эрхлэн гүйцэтгэх: алх дөш нийлүүлэх (дархны ажил эрхлэх), ацаг шүд нийлүүлэх (бичиг бичих), бийр янтай нийлүүлэх (зохиол бүтээл туурвих);
5. [шилжсэн] Алба залгуулах, төвлөрүүл‎эх, бэлтгэн хангах: арьс шир нийлүүлэх (арьс шир тушаах), сүү нийлүүлэх (сүү тушаах), хоол хүнс нийлүүлэх (хоол хүнсний зүйл бэлтгэж өгөх) - Бидэнд агт ачлага хоол унд нийлүүлэх хэрэгтэй гэж тушаав. С.Дашдэндэв. Улаан наран., нийлүүлэх гэрээ [хуучирсан] (худалдах ба худалдан авах зэрэгт хоёр этгээд харилцан байгуулах албан бичиг);
6. [шилжсэн] Бялдуучлан зусардах: таалалд нь нийлүүлэх (сэтгэлд нь тааруулахыг хичээх).

--oOo--