Хэвлэх


2024-11-22 07:37:02http://mongoltoli.mn/

МОРДОХ

1. Унаа мал унах: мориндоо мордох (морио унах) - Эрдэнэ мориндоо мордон давхив. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир;


2. Ямар нэгэн юман дээр гарах, суух - Хэдийнээ миний дээрээс мордож, дөрвөн хөлөөрөө намайг хумин базлаа. Ж.Дамдин. Миний Монгол., хадан дээр мордох (хадан дээр гарч унан суух), хашаан дээр мордох (хашаа унан суух), хүзүүн дээр мордох (а. Хүүхэд аав ээжийнхээ хүзүүн дээр суух; б. [шилжсэн] Элэг барьж даврах) - Хүзүүн дээр чинь мордоно доо, хүн харвал муухай даа. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол;
3. [шилжсэн] Алс хол явахаар хөдлөх: Улаанбаатар орохоор мордох (Улаанбаатар хот руу явах), цэрэгт мордох (цэргийн алба хаахаар явах) - Богд хааны цэрэгт мордох хүү минь… билээ. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., мордохын молор гэм, аяарлахын алтан гэм [зүйр цэцэн үг] (алс явахдаа архийг цээрлэдэг гэсэн санаа);
4. [шилжсэн] Охиноо хадамд гаргах: охин мордох (нөхөрт гарах);
5. [шилжсэн] Үхэхийн цээрлэл: мордох болох (үхэх цаг нь ирэх), *мордохын хазгай болох (юм эхнээсээ буруудах, бүтэлгүйдэх) - Манай ажил яагаад мордохын хазгай болчхов оо? гэж Балдан элдвийг бодон гэдрэг харж, гараа салаавчлан энэ тэрийг бодно. Д.Даржаа. Нөхөд., *мордохын үедээ мундар татна (явах гэж байж хэрүүл шуугиан гаргах),  *мордохын үедээ чихээ хатгана (ажил хийх бэлтгэлгүй гэсэн санаа), мордох нь хазгай бол морилох нь хазгай [зүйр цэцэн үг] (ажил хэрэг эхнээсээ буруудвал үр дүн нь мөн адил гэсэн санаа).

--oOo--