Хэвлэх


2024-10-07 05:20:26http://mongoltoli.mn/

МАЙХАН

Модон багана, нурууны гадуур бөс даавуу зэргийг нөмөргөөд, олон оосроор гадаслан босгосон оромж, асар, хэлбэр байдал нь янз бүр байдаг: аяны майхан (аян замд авч явахад зориулан хийсэн сууц), даавуу майхан (даавуугаар хийсэн оромж) - Дангийн даавуу майхан чинь даваан дээрээ дэрвээд байна, хийсээд байна. Монгол ардын дуу “Дангийн даавуу майхан”., наадмын майхан (баяр наадамд авч явахад зориулан хээ хуараар чимэглэсэн асар), уяачдын майхан (уяачдын асар), майхны ам (майхны үүд) - Лувсан чи намайг майхны аманд дөхүүлээд аль гэв. С.Удвал. Та бид уулзана., майхны ваадан (майхны ам талыг нээх зөрүүлэх хоёр хошуу) - Тортог болсон майхны вааданд нүүрээ наан уйлна. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., майхны гол (майхны их биеийн хоёр талын хэц), майхны нуруу (майхны хоёр баганын дээд үзүүр дэх сэнжинд тогтоох урт мод), майхны самсаа (майхны шанааны хойд урд хоёр хэц), майхны сүүл (майхны бөгсөн этгээдийн нарийн үзүүр) - Майхны сүүл дээр гишгэн орж ирэв. Ч.Ойдов. Жүжгүүд., майхны хаяавч (майхны хаяа тойруулан хийсэн унжлага), майхны хэц (майхны олон уулзарт бэхлэн хийсэн олс дээс) - Майхны хэцэд уялаа. “Цог” сэтгүүл., майхны шанаа (майхны хоёр голын хойд урд хоёр хошуу) - Майхны чинь шанааг дагаад гадаа унтаж байя. С.Удвал. Их хувь заяа., майхны шувуу (майхны багана), майхан цув (майхан хэлбэртэй цув) - Зөөлөн бороонд майхан цуваа нөмрөн зогссоор байлаа. Д.Сэнгээ. Түүвэр зохиол., майхан татах (майхан босгож барих), майхнаа буулгах (майхнаа буулган ачиж явахад бэлтгэх), майхнаа шуух (майхны хэцийг суллан дээш сөхөж салхи оруулах), майхнаа эвхэх (майхнаа буулган эвхэж, жижигхэн ачаа болгох), майхан сав [хоршоо] (хөнгөн, нимгэн сууц), майхан цацар [хоршоо] (туургатай болон туургагүй асар) - Тэдний хамаарсан олон цэрэг хийгээд хот цогцлох зэр зэвсэг, сан хөмрөг, майхан цацар, морь адуу эл зүйлд хүртэл... В.Инжаннаши. Хөх судар., асар майхан [хоршоо] (туурга ваадан бүхий оромж), малгай бүчтэй, майхан гадастай [зүйр цэцэн үг] (аливаа зүйлд өөрт нь шаардлагатай юм бүхэн байх).

--oOo--