Хэвлэх


2024-07-25 09:20:58http://mongoltoli.mn/

ИЙН

Ойр үйлийг төлөөлөн заасан ийм, ийш, энэ, ингэх гэх мэт үгстэй язгуур нэг, ингэж гэсэн утга бүхий үг: ийнхүү, ийн байдал бүхий, ингээд, энэчлэн - Ийн тийн ярилцсаар, ламын ертөнцийг сайшаах сэтгэл нь улам нэмэгдэж, нэг үдшийн зуур Дүйнхорын аймаг дахь дөрвөн ханатай гэр ба хэдэн гүнгэрваатай бурхнаа мартжээ. Д.Нацагдорж. Зохиолууд., ийн асуух (ингэж асуух), ийн ярих (энийг ярих, ингэж ярих), ийн хэдэн үг солих (ингэж тэгж хэдэн үг солих) - Базар түүнийг үзээд нүдээ бүлтийлгэн царай хувилж налж сууснаа босож суугаад ийн хэлнэ. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., ийн тийн [хоршоо] (ингэж чингэж, ингэсэн тэгсэн байдал), ийн уун (а. Үг сөрөх, элдэв дэмий юм ярих; б. Хүүхдийн хүнд эрхлэх байдал), ингээд ийн уун үгүй чээжил, бичиж ир (үг дуугүй хий, нэг ч үг үсэг орхилгүй чээжил, бич гэсэн санаа) - “Ийн” гэж монгол бичигт эгшгээр төгссөн үгэнд “уун” гэж Н-ээс бусад гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд залгадаг харьяалахын тийн ялгалын нөхцөлөөс үүссэн. Ярианы хэлэнд “ийн уун үгүй чээжил, ийн уун үгүй хуулан бичээд ир” гэх зэргээр хэлдэг. Х.Лувсанбалдан нар. Монголчуудын үсэг бичиг, үг хэллэгийн түүх гарлаас.

--oOo--