Хэвлэх


2024-11-24 03:08:10http://mongoltoli.mn/

АМТ

1. Идэх юмны хэлээр сэрэгдэх чанар: гашуун амт (тааламжгүй, хатан амт), исгэлэн амт (эхүүн, хүчиллэг амт), шорвог амт (давслаг амт), амт үнэр [хоршоо] (ам болон хамарт хүртэх сэрэхүй, амтлах үнэрлэх сэрэхүй), амт чанар [хоршоо] (амт болон шим тэжээл);


2. Ууж идэхэд сайхан болгох чанар: амт оруулах (амттай болгох), амт үзэх (а. Хоол идээний амтыг үзэх, амсан турших; б. [шилжсэн] Үйл явдалд биеэр оролцох, турших), амт шимт [хоршоо] (хоол идээний нүнжигтэй бөгөөд сайхан амттай чанар) - Амт шимт бүрдсэн ариун идээгээ барьжээ. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол;
3. Амт орох, идэх уух юм муудаж, эвгүй амттай болох: амтаа алдах (а. Хоол идээ удаж хуучран, өөр амттай болох; б. [шилжсэн] Сонирхол, дур бахыг урьдын адил төрүүлэхээ болих), амтанд орох (а. Тухайн хоол идээнд улам дуртай болох, байнга хэрэглэдэг болох; б. [шилжсэн] Үзэгдэл, үйлийн эрчинд улам татагдах, нээн татагдах, жолоогоо алдах);
4. [шилжсэн] Дур сонирхол: ажлын амтанд орох (ажил хөдөлмөр хийх дур сонирхолтой болох) - Би ажлын амтанд орж, амьдралд хөлөө олж яваа юм байна. С.Дашдооров. Говийн өндөр., номын амтанд орох (ном унших дур сонирхолтой болох), *алганы амт үзэх (буруу хэрэг үйлдсэний учир бага насны хүүхэд зодуулах, алгадуулах) - Юмхүү ч бас нойтон бургасны амт үзжээ. Б.Нямаа. Бид гурав., *алганы амт үзүүлэх (зодох, алгадах);
5. [шилжсэн] Хэрэг явдлын бусдад мэдрэгдэх, нөлөөлөх байдал: эрх чөлөөний амт (эрх чөлөөтэй, дураараа байх мэдрэмж), нулимсны амт (зовлон гуниг, бэрхшээлийн сэтгэлд нөлөөлөх байдал).

--oOo--