Хэвлэх


2024-07-25 10:08:54http://mongoltoli.mn/

АЛС

1. Хооронын зай их, хол - Алсад мөн л цасанд дарагдсан сүрлэг өндөр уул тэнгэр баганадсан юм шиг харагдах нь Загастайн даваа юм болов уу. Н.Банзрагч. Өгсүүр зам., алс газар (хол газар),  алсыг ширтэх (холыг ширтэх), алс бичлэг (цахилгаан мэдээ нэвтрүүлэх, хүлээн авах хүргэх ажил эрхэлдэг холбооны байгууллага), алсын бодлого (холын бодлого, хэтийн бодлого);


2. Аглаг, бөглүү: алс бөглүү [хоршоо] (бөглүү хол, бөглүү зэлүүд) - Манай Алтайд хүртэл алс бөглүү зэлүүд газар байдаг. Б.Ринчен. Үүрийн туяа., алс хол [хоршоо] (тухайн газраас нэлээд зайдуу) - Алс хол нутагласан гэнэ. ААЗ., алс холхи [хоршоо] (алс холд байгаа) - Алс холхи Андуу Төвөдийн нутагт байдаг. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил., *алсын моринд дөрөөлөх (алс хэтийг зорих, холын аян замд гарах) - Тэгээд Бат алсын моринд дөрөөлж, цэргийн албанд мордож одов. Ц.Дамдинсүрэн. Солийг сольсон нь;
3. Хожим, хойно, ирээдүйд - Алсдаа болох биз дээ гэв. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., алсдаа бүтэх (яваандаа бүтэх), алсдаа хийх (хожим хийх), алсдаа явах (хэт нь явах), алсдаа доройтох (яваандаа доройтох) - Ашид хүний хүчээр явагчид алсдаа аргагүй доройтох. Монгол цэцэн үгийн далай., алс ирээдүй [хоршоо] (хожим хойд) - Монгол хэлний түүхэн толь мэтийг алс ирээдүйд хийж болох юм. Б.Ринчен. Монгол бичгийн хэлний зүйн удиртгал., алс хэт [хоршоо] (хожим хойно, ирээдүйд) - Монгол ном үзвээс алс хэтийн амьжиргаанд тустай даг аа. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил., *алсыг аваад хөтөл дээр (аливаа ажил хэргийг төгсгөлд нь дутуу орхих гэсэн санаа).

--oOo--