Хэвлэх


2024-11-22 07:50:57http://mongoltoli.mn/

ДОЛООХ

1. Хүн, амьтан хэлээр юмыг илбэж шүргэх; хэлээр хамж арчих: амаа долоох (хэлээрээ амаа тойруулан чийглэх) - Тэр бугын хэл амаа долоох, тэр ч байтугай амьсгалах чимээ нь хүртэл надад нэг л дотно санагдсаар байсан. Д. Мягмар. Гөрөөчин., аягаа долоох (аяганд наалдсан хоолыг хэлээрээ хамж идэх, цэвэрлэх), нохой долоох (нохой юмнаас идэх, залгих), үнээ тугалаа долоох (үнээ хэлээрээ тугалаа маажиж илбэх), хамар амаа долоох (а. Мал, амьтан хамар амаа хэлээрээ норгох, цэвэрлэх - Хамар амаа долоож үзэв. С.Дашдооров. Өнчин цагаан ботго; б. [шилжсэн] Хүн аливаад шунах, хомхойсох - Харийн газраас ирсэн, хамуутай зэвхий нохойнууд, халхын хүүхнийг үзээд, хамар амаа долооно уу. Д.Нацагдорж. Би биш), хомхой долоох (уруул дээр цэврүү яр гарах), *бал барьсан хүн гараа долоох (аливаа юмыг таньж мэдэхэд учир шалтгаан хэрэгтэй гэсэн санаа), өсгий долоох (улыг нь долоох), улыг нь долоох (долигонох, бялдуучлах, зусардах), халуун чулуу долоох (амьдралын хатуу бэрхийг давж туулах гэсэн санаа), юм олж долоохгүй (а. Юу ч болохгүй; б. Ашиг хонжоо олохгүй, ямар ч нэмэргүй гэсэн санаа) - Тэр муу миний хөрөнгөнд атаархаад юугаа олж долоох вэ дээ. Ч.Лхамсүрэн. Юу сайхан, дур сайхан;


2. Усны мандал дээгүүр шидсэн чулуу ойлон үсрэх - Чиний шидсэн чулуу хэд долоов. Яриа;
3. Ялимгүй шүргэх: гал долоох (а. Галын дөл шүргэн өнгөрөх, ялимгүй түлэх; б. [шилжсэн] Анх удаа дайнд орох, дарийн утаа анх үнэрлэх), сум долоох (бууны сум ялимгүй шүргэн өнгөрөх).

--oOo--