Хэвлэх


2024-11-24 01:24:17http://mongoltoli.mn/

ДАГАХ

1. Юмны хойноос бараадан ойрхон явах, хамт байх: нохой дагах (а. Нохойн араас дагаж явах; б. Ямар нэг зүйлийн араас нохой дагаж явах - Ачаатай тэрэгний араас нохой дагажээ. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн), хүн дагах (а. Араас дагах - Дилав хутагт хэдэн өрөө байранд тохь тухтай амьдравч, гадагш дотогшоо явахад араас нь нууцаар хүн дагах нь хар дарсан сүүдэр мэт бие агзасхийлгэн жихүүдэс төрүүлнэ. Л. Чойжилсүрэн. Дилав хутагт; б. Хүнтэй хамт явах гэж дурлах), голын хөвөө дагаж явах (голын эрэг хөвөөг бараадан явах);


2. Ойшоон зөвшөөрөх, аялдах: дагаж дарвих (ямар нэг онцын зорилтгүйгээр бусдыг дагаж элдэв хөдөлгөөнд оролцох), даган баясах (а. Бусдын олсон амжилт, ямар нэгэн баярт явдалд сэтгэл санаа татагдан хөгжин баясах - Цас, хөгжим хоёр бие биеийгээ даган баясах мэт сэтгэлд таатай тэр байдал удсангүй өөрчлөгдөж хорвоо дэлхий үзэгдэхээ болив. Л. Түдэв. Цагаан үхэл; б. [шашин] Ном хуруулах үед шашны жаяг ёсны дагуу хамтаар сүсэглэх) - Даган баясагч нь би болъё! Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа;
3. Дуурайн хамтрах: дууг дагаж дуулах (дуу хөгжмийг дуурайн аялах);
4. Бууж өгөх, дагаар орох: дайсан этгээд дагах (бууж өгч, харьяанд орох), ая дагах (бусдын ая эвийг харж явах) - Заан хэчнээн том ч замын аясыг дагана. Жанжин хэчнээн их ч олны аясыг дагана. Х.Нямбуу. Хамгийн эрхэм ёсон;
5. Мөрдөх, журамлах: зарлигийг дагах, заншил дагах (ёс заншлыг биелүүлэх), тушаал дагах (тушаал ёсоор явах), бух дагах (үнээ буханд гарах) - Улаан үнээг бух дагах янзтай. “Цог” сэтгүүл;
6. Мөшгөх, нэхэх: дагаж нэхэх (хүн амьтны араас салалгүй дагаж мөрдөх) - Тэр бүсгүйд сэжиг авахуулалгүй дагагтун. Яриа;
7. Адуулах, хариулах, маллах: мал дагах (маллах, мал хариулах) - Халуунд халж, хүйтэнд хөрж малын хойноос даган гадаа гандаж, хөдөө хөхөрч явах юуны сайхан бэ? С.Лочин нар. Галтай залуу нас;
8. Байх: яс дагаж мах [зүйр цэцэн үг] (аливаа зүйлийг зөв олж сонгож чадвал, түүнээс заавал үр өгөөж гардаг гэсэн санаа).

--oOo--