Хэвлэх


2024-07-25 04:03:46http://mongoltoli.mn/

БӨХ

1. Эвдэрч хэмхрэхгүй, урагдаж тасардаггүй бат: бөх аяга (амар хагарч хэмхэрдэггүй аяга), бөх даавуу (урагдаж тасардаггүй даавуу) - Зодгийг бөх даавуу, чисчүү, хамба, илгээр хүртэл хийж байжээ. Ж.Дамдин. Монгол бөх., бөх үзэг (эвдэрч хэмхэрдэггүй үзэг, амархан хугардаггүй үзэг), амь бөх (мөд гол тасрахгүй) - Хүний амь бөх шүү, муу эцэг минь зовлонгоо их ярьдаг юм. С.Удвал. Их хувь заяа., амь бөхтэй (а. Амар үхэхгүй; б. Бусниж устахгүй, тэсвэртэй), хүй бөхтэй (хүй бүтэн, бүрэн), бат бөх [хоршоо] (бат бэх);


2. Сэрэхгүй: бөх нойрсох (сэрэхгүй нам унтах) - Нөхөд нь бөх нойрсож байлаа. Ч.Чимид. Хавар намар;
3. [шилжсэн] Сэтгэл зовнидоггүй, хайхрамжгүй, хэнэггүй: бөх зүрх (бүдүүн зүрх, хатуу сэтгэл), бөх зүрхтэй (а. Айж ичихийг мэддэггүй; б. Эрс зоримог) - Тэр Сүхбаатар гэдэг яасан бөх зүрхтэй хүн бэ? Ж.Дамдин. Үймээний жил., ам бөхтэй (барагтай бол дуугардаггүй, үг цөөнтэй) - Урсгал номхон, ам бөхтэй, харгүй, хичээл ихтэй, үг авах, хүлцэнгүй, ачийг мэдэх тийм нөхөртэй ханилж явагтун. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., нүүр бөхтэй (ичихийг мэддэггүй, ичиж нүүр улайдаггүй) - Сээрийн бөхөөс сэтгэлийн бөх. Ж.Дашдорж. Монгол цэцэн үгийн далай., *зөөлөн бөх (нойр) - Үе үе хоёр өвгөдийн дүнгэр дүнгэр ярилцах нь чихэнд тусавч, өдрийн тулаанд ядраад “зөөлөн бөхөд” дийлдлээ. Б.Ринчен. Заан Залуудай.

--oOo--