Хөгжмийн зэмсгийн эгшиг үүсгэх уян хатан эд буюу утас. Угтаа “чавх утас” буюу “чавхдас утас” гэсэн хоршоо үгээс үүссэн - Хорвоогийн хамаг явдлыг хоёрхон чавхдасанд багтаажээ. М.Цэдэндорж. Бурхан буудайн хөх салхи., хуурын чавхдас (хуур хөгжмийн утас), ятгын чавхдас (ятга хөгжмийн утас), чавхдасны аялгуун аймаг [хуучирсан] (эртний монгол хөгжмийн зэмсгийн гурав дахь ангилал, хялгас, ёнхор, гууль, зэс зэрэг төмөрлөг чавхдас бүхий нийт хөгжмийн зэмсгийг хамруулдаг).