Хэвлэх


2024-07-06 01:18:53http://mongoltoli.mn/

ХУЖИР

1. Давсархаг хэв шинжийн хөрс: дотроо ил хужир, нугын хужир гэсэн хэв шинжид хуваагддаг;


2. Хээр газар хөрснөөс гадаргууд ялгарч тогтсон, цагаан өнгөтэй, шүлтэрхэг талст бодис: хужир даах (а. Хужиртай усны ширгэх, хужир нь сагаж үлдэх; б. Юмны өнгө, зүс царай хужир мэт зэвхий болох), хужир дагах (мал адгуусны хужиртай газарт тогтох), хужир сагах (а. Хужир бурзайн ургах, нойтон юмны хатах үед хужир гарч ирэх; б. Хужиртай усны ширгэх; в. Юманд хужир наалдах), хужир ургах (а. Нартай халуун өдөр газрын хөрсөн дээр хужир бурзайн гарч ирэх; б. Юманд хужир мэт юм бий болж тогтох), хужир хөөх (мал адгуусны хужирсаж, давслаг хужиртай газрыг эрэн явах), хужир шаргаах (нуурын усны хужрыг шаргааж, хужрыг нь хатаан авах), амны хужир (хүн иддэг хужир), малын хужир (мал иддэг хужир), мөсөн хужир (шахмал хужир), тосон хужир (гараар имэрч үзэхэд хөөс болох буюу гарт шингэж байх хужир) - Энэ хоёр янзын хужрын тосон хужир нь малд илүү тэжээлтэй байдаг болно. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., усан хужир (гараар имэрч үзэхэд ус болж байх хужир) - Хашир малчдын яриагаар бол усан хужир, тосон хужир гэж байдаг байна. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., шахмал хужир (боловсруулалт хийсэн хужир), шороон хужир (байгалийн хужир) - Шороон хужир бол малыг дотроос нь хайрдаг юм. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., давс хужир [хоршоо] (гашуундуу хурц амттай, хоолонд амт оруулдаг, хээр газар ургадаг цагаан өнгө бүхий шүлтэрхэг бодис), хужир мараа [хоршоо] (хээр газар ургадаг, шүлтэрхэг, цагаан өнгөтэй, талст бодис, байгалийн хужир) - Отрын нутгийн бэлчээрийн өвсний ааг шим хийгээд нягт сийрэг цасны зузаан нимгэн, нөмөр дулаан, хужир марааны байдал зэргийг харгалзан нарийн хуваарьт тогтооно. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., хужир шүү [хоршоо] (хужир мараа) - Дэрсний ёроолд өрөмтөн загссан хужир шүүг хонин сүрэг амтархан долоосоор хэдийнээ цадсан бололтой. Д.Мягмар. Уянгын туужууд., *учрыг нь олж, хужрыг тунгаах (аливаа юмны учир зүйг нарийн нягталж үзэх, юманд нягт нямбай хандах) - Та нар загнах балбахаа яарах хэрэггүй, учрыг олж хужрыг тунгааж хэлж өг. С.Удвал. Их хувь заяа;
3. [шилжсэн] Хамгийн дуртай, хорхойтой зүйл - Ном бол түүний ганц хужир нь байгаа юм. Яриа.

--oOo--