1. Орчлонгийн бүх юмс, үзэгдэл, цаг хугацаа, орон зайн дотор үйл ажиллагааны явагдах цагийн үргэлжлэх хэмжээ: хугацаа алдах (цагийг үр ашиггүй өнгөрүүлэх) - Ингэж хэдрэхдээ тэд хугацаа алдан, морьдоо зовоосон нь илэрхий. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа., хугацаа гүйцэх (хугацаа дуусах) - Нэг мэдэхэд 45 хоногийн хугацаа гүйцэж орхижээ. Т.Рэнцэн. Шинэ даваа., хугацаа дуусах (тогтоосон цаг, өдөр төгсөх) - Юун боловч цэргийн хугацаа дуусахыг хүлээж байлаа. С.Эрдэнэ. Өгүүллэгүүд., хугацаа ойртуулах (тогтоосон цагаас наашлуулах) - Хэрэв хугацаа ойртуулж хадвал, ургамлын найрлаганд байх эрдэс бодис, уураг, витамин буурч эслэгийн зүйл ихсэж шимт чанараар муудна. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., хугацаа олгох (хугацаа өгөх, хугацааг нь сунгах) - Нэг дэвтэр данс үйлдэж, яахин хугацаа олгож төлүүлэх явдлыг уламжлан журганд лавлан мэдүүлж иржээ. Ц.Насанбалжир. Ардын заргын бичиг., хугацаа өнгөрөх (тогтоосон цагийн хэмжээ хэтрэх) - Нарийн яривал ч үхэр тэргээр ирээд буцаад харьчих хугацаа өнгөрсөн шүү. С.Удвал. Та бид уулзана., хугацаа сунгах (тухайн ажил үүргийг гүйцэтгэхээр, төлөвлөсөн өдөр, хоног, цаг хугацааг хойшлуулах), хугацаа тавих (хугацаа сунгах), хугацаа тулах (товлосон хугацаа нэн ойртох), хугацаа тогтоох (ажил хэргийг гүйцэтгэхэд зарцуулах өдөр, хоног, хийгээд цагийг урьдчилан төлөвлөх) - Ажиллуулахын тулд таван гэрийг шинээр тааруулан барьж бэлтгэх хугацааг тогтоож, ардын түр засгийн албыг залгуулах өртөө улааг хошуунаас гаргахыг шаардав. Н.Батбаяр. Өндөрт хатгасан туг., хугацаа хэтрэх (тогтоосон хугацаа өнгөрөх), хугацаанаас өмнө (төлөвлөсөн цагаас наана) - Аварга том зуухыг хугацаанаас нь өмнө ашиглалтанд оруулахад, түлхэц үзүүлж, бүтээлч санаачлагын эх сурвалж болж байна. М.Чойжил. Андын нутаг алсдахгүй., хугацаанд нь биелүүлэх (төлөвлөсөн ажлаа тогтоосон хоног хугацаанд нь хийж гүйцэтгэх) - Үйлдвэрийн удирдлага тэдний гаргасан саналыг сайшааж, амлалтаа хугацаанд нь амжилттай биелүүлэхийг хүсжээ. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., буцах хугацаа (эгэж очих хугацаа) - Ойртон очдог минь буцах хугацаа хаяанд ирснийг ухааран ойлголцохгүй холдчихвий хэмээн зүрхэшсэнийх юмсанжээ. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., амралтын хугацаа (амрахаар тогтоосон хугацаа) - Амралтынхаа хугацаанд их л сонин аялал хийнэ. Л.Дашням. Нялх ногоо., хугацаа хэмжээ [хоршоо] (төлөвлөсөн цаг);

---

2. Секунд, минут, цаг, өдөр, сар, жилээр нэгж болгосон цаг тооны хэм: ахархан хугацаа (богинохон хугацаа) - Амьдрал байдал гэдэг ахархан хугацаанд алга урвах мэт өөрчлөгджээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., богино хугацаа (ахар, хурдан өнгөрөх хугацаа) - Хадсан өвсийг богино хугацаанд хатааж, шим тэжээл нь алдагдаагүй байхад ногооноор нь хурааж авахыг чухалчлах хэрэгтэй. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., нэг сарын хугацаа (30-31 хоног) - Нэг сарын хугацаагаар аймгийн төвд явуулах гэж байгаа юм. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., отрын хугацаа (мал оторлох цаг үе) - Отрын хугацаанд малыг бэлчээрлүүлэх, услах, амраах, цагийн хуваарийг бэлчээрийн ургамлын ургац, цаг улирлын байдлыг харгалзан тогтоох хэрэгтэй. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., өнгөрсөн хугацаа (улиран одсон сар жил) - Багш маань өнгөрсөн хугацаанд, Сэлэнгэ Хиагт чигийн байдал болон миний тухай элдвийг ихэд сонирхон сонсож байлаа. Ж.Дамдин. Үймээний жил., таван минутын хугацаа (таван хором) - Таван минутын хугацаа хэдийгээр богино боловч... Д.Нацагдорж. Таван минут., тогтмол хугацаа (тогтсон цаг) - Адууны хүч таргыг сайн авхуулахын тулд нутаг бэлчээрийг ойр ойрхон сольж, тогтмол хугацаанд усалж хужирлан, зөөлөн, дөлгөөн хариулж маллах хэрэгтэй. Ж.Самбуу. Мал маллагааны арга туршлага., түр хугацаа (тогтоосон тоотой хоног, өдөр, цаг, минут) - Бүрэн цагаашран аниагүй байснаас үг сөрж, түр хугацаагаар ч гэсэн хөдөө явахгүй гэж зүтгэснээ сэтгэлийн угтаа мэдэж байна. С.Лочин. Газрын дуун., удаан хугацаа (урт хугацаа) - Миний сайн танил нэг эмэгтэй над удаан хугацаанд олон дахин ярьсан ярианаас үндэслэж үүнийг бичлээ. С.Удвал. Та бид уулзана., урт хугацаа (удаан, олон он жил үргэлжилсэн их хугацаа) - Энэ бүхнийг эргэн санахад саяхан мэт боловч олон жил урт хугацааны хэрэг явдал ажээ. Л.Түдэв. Уулын үер., хоног хугацаа [хоршоо] (цаг хугацаа) - Хоног хугацаа ёстой л харвасан сум шиг өнгөрч байна. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., цаг хугацаа [хоршоо] (өдөр хоног, сар, жил) - Ямар нэгэн юм хүлээж цөхөрч байгаа хүнд, цаг хугацаа хэчнээн удаан байдаг нь мэдээж билээ. Б.Нямаа. Арандалынхан.