1. Бүхэл юмны тал хэсэг, хагас хэсэг: хугас лонх (хагас лонх) - Нойр авах гэж орой болгон хугас лонх сархад уужээ. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа., хугас өдөр (өдрийн тал хагас нь) - Борхүү тэр дорхноо сэтгэл сэргэн, хугас өдрийн хуралд ядарсан ч юм уу хөл хүндтэй гуанзныханд уур хүрэн нэг л дүнсгэр явсан нь сураггүй болов. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., хугас өртөө (хагас өртөө) - Хэрэв ингээд өмнө зүг хугас өртөө л явбал нутгийн дээсэнд шургахсан. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү., хагас хугас [хоршоо] (бүхэл болон олон тоотой юмны зарим нь) - Харин одоо хагас хугасыг нь мартчихсан байв. Д.Гарамжав. Нэгэн өглөө;

---

2. Явцын дунд үе: замын хугас (замын тал) - Хэргээ бүтээчихээд л хүн нэгмөсөн харьдаг юм. Тэрнээс биш замын хугаст сэтгэлээ сарниулж эргэдэггүй юм. Д.Маам. Тэмээний дууль;

---

3. [шилжсэн] Юмыг дөрөв хуваасны нэг, хагас: хугас мах (мөч мах, хэсэг мах) - Хоногийн хоолонд, хугас мах чанаж өгдөг учиртай билээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил.