1. Буртаг, тоос - Гэрийн эзэгтэй хүүхэн нарийн хир суусан дээлээ өгөв. С.Удвал. Их хувь заяа., өлөн хир (хувцас хунарт суусан ялимгүй хир, нарийн хир) - Хоол идэхийн өмнө өлөн хирээ нэг угаачихдаг юм уу гээд босов. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., хир буртаг [хоршоо] (бохир муухай байдал) - Хир буртаг болсон хүрэн цэмбэний өөдсөөр оёжээ. Н.Лесков. Зовлонгийн далай., хир даг [хоршоо] (даг даарь, хир буртаг) - Хар хэрээний савар шиг хир даг болсон эцэнгэр олон гар арзайн сарвайв. Б.Ринчен. Гүнж., *сэтгэлийн хир (а. Муу санаа; б. Сэтгэл дотор байгаа элдэв хардлага, муу бодол) - Мандуул ямагт бусдын үгийг сонсож түүнд итгэн Баянмөнхийг элдвээр хардаж байсан боловч нэг ч удаа нүүр нүүрээр учирч сэтгэлийн хирийг угаан арилгасан нь үгүй. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан., *санааны хир (сэтгэлийн хир);

---

2. [шилжсэн] Дутагдал, өө сэв, хал бал: хир хилэнц [хоршоо] (нүгэл хилэнц) - Олны хир хилэнц биш, хаан төр баригчийн хир хилэнц нь ихдэв. Б.Ринчен. Сандо амбан., *хир халдаахгүй (бурууг өгөхгүй, буруутан болгохгүй өмгөөлөх) - За чи Хүдэрээдээ хир халдаахгүй хүн байна. С.Удвал. Анхны арван гурав., биеийн хирээс сэтгэлийн хир [зүйр цэцэн үг] (сэтгэлийн хиргүй явахыг хичээ гэсэн санаа), хир хорхой [амьтан] (худгийн усанд төрөх бяцхан улаан хорхой).