2024-07-05 02:21:43http://mongoltoli.mn/
1. Төмөрлөгийн зүйлийг харшуулснаас дуу гарах - Хүлгийн туурайнд товх хадаж, хөлдүү гөлмөнд дөрөө хангинах арван тавны цагаан шөнө адуу манасан цагаа санав. Д.Пүрэвдорж. Нар тойрсон зам., төмөр хангинах (төмөр хан хийн дуугарах);
2. Хүн, амьтны нарийн жингэнэсэн дуугаар дуугарах: хүүхдийн дуу хангинах (хүүхдийн цангинасан дуу гарах), хангинах жингэнэх [хоршоо] (нарийн жингэнэх чимээ гарах), хангинах цангинах [хоршоо] (а. Төмөрлөгийн зүйл харшин дуу чимээ гарах; б. Хүн, амьтан нарийн дуугаар дуугарах; в. [шилжсэн] Өндөр дуугаар аашилж загнах; г. [шилжсэн] Дуу хөгжим зэргийг чанга дуугаргах, хүн чанга дуулах), хангинах тэрэг булын хүчинд [зүйр цэцэн үг] (өмөг түшгийн сайнаар гэсэн санаа);
3. [шилжсэн] Дуу хөгжим зэргийг чангаар дуугаргах, хүний чанга дуулах: хонх хангинах (хонх үргэлжлэн чангаар дуугарах) - Энх тайвны хонх хангинахад хүмүүсийн сэтгэл догдлов. “Зууны мэдээ” сонин., хөгжим хангинах (хөгжим чангаар дуугарах), хангинатал дуулах (ихэд чангаар дуулах), хангинах хүнгэнэх [хоршоо] (машин техник, хөгжим зэрэг зүйл дуугарах) - Алтан дээвэрт дугануудын орой нүд гялбам гялалзаж, бүрээ бишгүүрийн дуу хангинан хүнгэнэн сонсогдоно. Д.Намдаг. Цаг төрийн үймээн;
4. [шилжсэн] Өндөр дуугаар аашилж загнах, зандрах - Тэр өдөртөө Очир гуайтай хамт гэртээ ирсэн чинь Ханд гуай хангинаж “муусайн юмаа аваад тонилж амраа” гэж хэлээд өөр сайн сайхан юм дуулгасангүй. С.Удвал. Та бид уулзана., дарга хангинах (дарга загнах, зэмлэх);
5. [шилжсэн] Хүйтэн эрч улам чангарах: хүйтэн хангинах (жаварлах, хүйтрэх, хүйтэн дангинах) - Өвлийн хүйтэн хангинах нь хэцүү шүү! Б.Бааст. Дарьсүрэн., хангинах янгинах [хоршоо] (ихэд хүйтрэх байдал);
6. [шилжсэн] Үнэр ханхлах, ханхлан үнэртэх: өмхий хангинах (өмхий ханхлах) - Хүрээ рүү орж иртэл өмхий хангинаад явчхав. С.Дашдэндэв. Улаан наран;
7. [шилжсэн] Янгинах, янгинан өвдөх - Өнөө шөнө шүд хангинатал өвдөөд унтуулсангүй. Ш.Ванчаарай. Хүний мөс., гар хөл хангинах (гар хөл янгинаж өвдөх);
8. [шилжсэн] Хөнгөн гавшгай хөдлөх: хангинасан сүрхий хүн (гавшгай хөдөлгөөнтэй сүрхий хүн);
9. [шилжсэн] Хурдлан давхих - Дамшиг чинь тогтоож орхилоо шүү гэж Итгэлт бараг хэлж дуусаагүй байтал уурга чирсэн хээр морь баруун уулыг чиглэн хангинав. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир.